سن 13 سالگی وارد مدرسه نشد. در خلال سال‌هایی که پاولف جوان، دوران دانشجویی را می‌گذارند، یعنی اواسط قرن نوزدهم، رژیم تزاری در روسیه متزلزل شده بود و جامعه از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دگرگون شده بود. جامعه علمی نیز از این تاثیرات بی‌نصیب نمانده بود، به طوری که روش ماده‌گرایانه تاثیر عمیقی بر پاولف جوان گذاشته و او هم راه تجربه و آزمایشات عینی را در پیش گرفت.
پاولف در سال 1875 از دانشگاه سن پترزبورگ(St. Peters burg) مدرک فیزیولوژی حیوانی را دریافت کرد و در سال 1883، آموزش پزشکی خود را به پایان رساند. سپس با کمک‌هزینه تحصیلی که از کشور آلمان دریافت کرد مدتی را در مراکز علمی معروفی چون؛ لایپزیک و هایدلبرگ به مطالعه پرداخت. در سال 1890 پاولف به سمت استادی داروشناسی در آکادمی پزشکی – نظامی در سن‌پترزبورگ برگزیده شد و یک سال بعد استاد فیزیولوژِی آن دانشگاه شد و تا سال 1924 در این سمت باقی ماند. در سال 1907 وی به عضویت آکادمی علوم روسیه پذیرفته شد و مدتی بعد به ریاست "انستیتوی فیزیولوژی" رسید و تا زمان مرگ خود به این فعالیت ادامه داد. [1]
پاولف در طول زندگی خود علاقه شدیدی به تحقیق و پژوهش به‌خصوص در زمینه فیزیولوژی داشت و بسیار به کار خود توجه می‌کرد، به طوری که همسر او سارا می‌گوید: او اغلب یادش می‌رفت که زمان دریافت حقوقش فرا رسیده و من به یاد او می‌آوردم و من حتی نمی‌توانم به او اعتماد کنم که یک دست لباس برای خودش بخرد.
سیر مطالعات و آزمایشات
ایوان پاولف در طی زندگی شخصی پر بار و ممتازش به مسائلی علمی چون؛ وظیفه غدد گوارشی و نقش اعصاب قلب پرداخت که جایزه نوبل را در سال 1904 از آن خود کرد. [2] در اوایل قرن بیستم به عنوان یکی از برجسته‌ترین فیزیولوژیست‌های دنیا شناخته شد. آزمایش اساسی که پاولف به واسطه آن معروف شد بازتاب شرطی یا انعکاس شرطی(Conditioned Reflex) نام داشت که بر روی حیوانات انجام گرفت و مبنای روانشناسی نوین قرار گرفت. همچنین علاوه بر مطالعه درباره تشکیل پاسخ‌های شرطی، پدیده‌های دیگر مثل؛ تقویت، خاموشی، تعمیم، تمیز، بازگشت خودبه‌خودی و شرطی‌سازی بالاتر نیز مورد پژوهش وی و همکارانش قرار گرفت. در جریان مطالعات حدود 200 همکار با پاولف کار می‌کردند و برنامه کاری او از زمان وونت(Wundt) تا آن هنگام طولانی‌ترین مدت و بیشترین افراد را در یک تلاش علمی به خود اختصاص داده بود. پاولف سهم ویژه‌ای در شناخت رفتار غیر عادی اشخاص داشت و این مطلب را با مطالعه بر روی حیوانات و افراد بیمار انجام داد و بنیادی برای انواع درمان براساس اصول شرطی‌شدن فراهم آورد. [3]
سرانجام پاولف :
اگرچه پژوهش‌های پاولف از اهمیت روان‌شناختی زیادی برخوردار بود، اما او هرگز خود را یک روانشناس نمی‌دانست؛ همچنین کاربرد و ارزش چندانی را برای روان‌شناسان زمان خود قائل نبود. [4] به مدت 35 سال فعالیت‌های علمی پاولف و همکارانش حمایت فراوانی را برای روان‌شناسان و دانشمندان فیزیولوژیست در روسیه به همراه داشت و در دهه 1960 بیش از دورانی که در قید حیات بود به عنوان ایجاد کننده پایه علوم طبیعی برای روانشناسی مورد احترام و تجلیل قرار گرفت. [5]
منابع:
[1] کریمی، یوسف؛ تاریخچه و مکاتب روانشناسی، پیام نور، 1385، چاپ هفتم، ص 131.
[2] شولتز، آلن؛ تاریخ روانشناسی نوین، علی‌اکبر سیف، رشد، 1372، چاپ دوم، ص 40.
[3] پروین، جان؛ شخصیت، پروین کدیور، تهران، آییژ، 1386، ص 293.
[4] لاندین، رابرت؛ نظریه‌ها و نظام‌های روان‌شناختی، یحیی سیدمحمدی، ویرایش، 1378، چاپ اول، ص 124.
[5] تاریخچه و مکاتب روانشناسی، ص 134.
