این اضطراب ناشی از آن است كه روانشناس تازه‌كار تصور می‌كند كه باید قوانین مصاحبه را عینا اجرا كند و بر اساس آن قواعد و قوانین در جلسه رفتار نماید. این طرز فكر قالبی و انعطاف‌ناپذیر در حین برگزاری جلسه، تاثیر نامطلوبی بر مصاحبه می‌گذارد. روانشناس باید به‌تدریج راه و روش مصاحبه را با توجه به شرایط خود در نظر بگیرد. برای رسیدن به این هدف، روانشناس باید روش‌هایی را كه برای برگزاری جلسه وجود دارد بیازماید و با نظر تیزبین ولی بی‌‌طرفانه آن چیزی را كه صحیح می‌داند، قبول نماید. مهمترین
مطلبی كه روانشناس باید متوجه آن باشد این نیست كه از اضطراب خود آگاه باشد و بداند كه اضطراب روانشناس بیش از عدم آگاهی از روش‌های مطالعه، می‌تواند به روند مصاحبه تاثیر منفی داشته باشد. آگاهی و قبول اضطراب از طرف خود روانشناس، می‌تواند به میزان قابل توجهی آن را كاهش دهد. [1]
علل اضطراب روانشناس
در انجام هر كاری، فقدان تجربه و تبحر كافی باعث ایجاد اضطراب و دلهره می‌شود. روان‌شناسی كه در رفتارش با دیگران بسیار آرام و عادی است، ممكن است در جلسه مصاحبه مضطرب باشد. این اضطراب بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود كه تازه‌كار هستند و تجربه كافی در این زمینه ندارند و در مورد مهارت و استعدادهای خود دچار تردید هستند. در این‌گونه موارد، اگر مصاحبه‌شونده اطلاعات ناصحیح یا ناكافی ارائه دهد باعث ناراحتی روانشناس تازه‌كار می‌شود. ممكن است بحث درباره مسائلی كه از لحاظ جامعه پسندیده نیست، باعث تشویش و اضطراب روانشناس شود. در این‌گونه مواقع، مصاحبه‌كننده بهتر است به موضوعی كه او را مضطرب می‌كند نپردازد یا به صورت اجمالی درباره آن صحبت كند. مواردی پیش می‌آید كه در آن مصاحبه‌كننده در مقابل مصاحبه‌شونده به شدت احساس مسؤلیت می‌كند و می‌خواهد هرچه زودتر به شخص كمك كند. این عجله سبب می‌شود كه رفتار روانشناس باعث ایجاد هیجان و اضطراب در فرد شود. روانشناس باید در نظر داشته باشد كه غالبا حل مشكلات مصاحبه‌شونده در یك جلسه امكان‌پذیر نخواهد بود. در جلسه اول بهتر است روانشناس تلاش كند تا از اضطراب فرد تا اندازه‌ای بكاهد و به او آرامش دهد و او را به بازگشت تشویق كند. [2]
تاثیر اضطراب در رفتار روانشناس
اضطراب، از دقت و ابتكار روانشناس می‌كاهد و سبب بروز برخی رفتارهای نامناسب نظیر زیاد حرف زدن می‌شود. روانشناس مضطرب برای كاهش اضطراب خود، بیش از حد لزوم صحبت می‌كند و سكوت حاكم بر جلسه مصاحبه باعث رنجیدگی او می‌شود. روانشناس مضطرب در جلسه مصاحبه معمولا رفتارهایی چون تعارف، خوشرویی زیاد از حد، عذر خواهی مكرر از پرسیدن سؤال و تاكید مدام بر پرده‌پوشی را از خود نشان می‌دهد. این‌گونه رفتارها نه تنها از اضطراب و دلهره مصاحبه‌شونده نمی‌كاهد، بلكه آن را شدت می‌دهد. گاهی روانشناس مضطرب تلاش می‌كند تا شخص را در گفته‌هایش محدود سازد و به او پند و اندرز دهد و تأكید می‌كند كه جلسه مصاحبه را جدی بگیرد. چنین رفتارهایی نیز باعث می‌شود مصاحبه به خوبی پیش نرود. زیرا فرد احساس می‌كند كه روانشناس می‌خواهد از این طریق احساس بزرگ‌منشی و تخصص خود را به رخ او بكشد و این باعث افزایش احساس حقارت و اضطراب او می‌شود. [3]
روش‌های كاستن اضطراب
به دست آوردن تجربه و تبحر در مصاحبه، بهترین راه برای كاهش اضطراب می‌باشد. البته برای مقابله با اضطراب روش‌هایی وجود دارد كه باید با آنها آشنا شد. برای كاستن اضطراب در مرحله اول، روانشناس باید دریابد كه در چه مواقعی دچار ناراحتی و اضطراب می‌شود و اضطراب او در قالب چه رفتاری بروز می‌كند. آیا برای كنترل اضطراب خود پرحرفی می‌كند؟ اخم می‌كند یا سرد و بی‌اعتنا برخورد می‌كند؟ روانشناس با پی‌بردن به اینكه معمولا در برابر اضطراب چه واكنشی نشان می‌دهد، می‌تواند از اختلال در مصاحبه جلوگیری كند. یكی دیگر از روش‌های از بین بردن اضطراب و كسب موفقیت بیشتر در جلسه مصاحبه دانستن این مطلب است كه اغلب افراد به صحبت كردن درباره خود علاقه زیادی دارند و دوست دارند طرف مقابل خود را به عنوان فردی مشكل‌گشا ببینند نه فردی بازپرس. بنابراین روانشناس باید تلاش كند به گفته‌های معمولی مردم بیشتر گوش كند و ببیند كه مردم عادی چگونه درباره امیال، آرزوها، خواسته‌ها، اضطراب، ترس و علایق خود صحبت می‌كنند. [4]
منابع:
[1] . فیرس،ای. جری و تیموتی جی.ترال؛ روان‌شناسی بالینی، سیف‌الله بهاری، تهران، رشد، 1387، چاپ چهارم، ص 250 و 251.
[2] . شاملو، سعید؛ روان‌شناسی بالینی، تهران، رشد، 1386، چاپ دهم، ص 150.
[3] . فیرس،ای. جری و تیموتی جی.ترال؛ روان‌شناسی بالینی، ص 251 و 252.
[4] . شاملو، سعید؛ روان‌شناسی بالینی، ص 151.
